Veel mensen lopen en fietsen regelmatig in het bos. Het is voor ons gebruikelijk dat we bos daarvoor zonder betaling kunnen gebruiken. Hebben we ook recht op gratis gebruik van ‘ons bos’? Of kan de eigenaar van een bos ‘zijn bos’ ook afsluiten en geld vragen om het bos te betreden?

Openbare weg

Een weg (of bospad) mag  door de eigenaar niet worden afgesloten als het een openbare weg in de zin van de Wegenwet is. De Wegenwet bepaalt dat de eigenaar van een openbare weg het verkeer over zijn weg moet dulden.

De Wegenwet is alleen maar van toepassing op openbare wegen. De definitie van openbare weg bestaat uit twee elementen. Voor het openbaar zijn van een weg moet sprake zijn van:

• -een weg; en
• -van openbaarheid.

Zijn de paden in het bos wegen? En zijn de paden in het bos openbaar?

Zijn bospaden wegen

Niet alle wegen en bospaden zijn een weg in de zin van de Wegenwet. Paden en wegen zijn pas een weg in de zin van de Wegenwet als het gaat om: “verkeersbanen die een functie vervullen ten behoeve van het afwikkelen van het openbare verkeer en die derhalve naar hun aard of functie een grote, onbepaalde publieksgroep dienen”. (Meer hierover in mijn blog “Wat is een weg” ).

Niet alle bospaden vervullen een functie voor de afwikkeling van het verkeer. Vaak gaat het om paden die louter recreatief worden gebruikt. Bij zijn uitspraak van 15 juli 2015 (ECLI:NL:RVS:2015:2241) heeft de Afdeling als volgt geoordeeld over een aantal bospaden: “Door de stichting is onweersproken gesteld dat het hier gaat om louter recreatieve bospaden die grillig en veranderlijk van aard zijn en deels opgaan in de natuur. Onder deze omstandigheden kan naar het oordeel van de Afdeling niet gesproken worden van paden die een functie vervullen ten behoeve van het afwikkelen van het openbaar verkeer. De rechtbank heeft derhalve ten onrechte overwogen dat de overige paden in het bos openbare wegen in de zin van de Wegenwet zijn.”

 Het betrof hier dus grillige, veranderlijke en soms doodlopende bospaden die louter recreatief worden gebruikt. In dat geval volgens de hoogste bestuursrechter niet van een weg in de zin van de Wegenwet worden gesproken. Dat geldt uiteraard niet voor alle bospaden.

Zijn bospaden openbaar

Als een bospad een weg is moet vervolgens worden bekeken of de bospaden openbaar zijn. Wegen (zoals bospaden) kunnen openbaar worden door:

• -30 jaar voor iedereen toegankelijk te zijn;
• -10 jaar voor iedereen toegankelijk te zijn + onderhouden door overheid; of
• -bestemming daartoe door eigenaar en overheid.

(Uitgebreider over het openbaar worden van weg is mijn blog “Wat is een openbare weg volgens de Wegenwet” .

Een bospad wordt dus openbaar door gedurende 30 jaren voor iedereen toegankelijk te zijn geweest.

Bord opengesteld

De ‘verjaringstermijn’ van dertig jaren wordt gestuit door ter plaatse kenbaar te kenbaar te maken “dat de weg slechts ter bede voor een ieder toegankelijk is”, aldus artikel 4 lid 2 Wegenwet . Dit kan bijvoorbeeld door een bord met opschriften als ‘eigen weg’, ‘particuliere weg’ en ‘private weg’ en ‘soortgelijke kenteekenen’, aldus artikel 4 lid 3 Wegenwet.

Bij de toegang van veel bossen hangen borden met het opschrift: “Opengesteld, De toegang is verboden tussen zonsondergang en zonsopgang” etc. Is dat bord een soortgelijk kenteken dat de het openbaar worden door tijdsverloop stuit? Nee. Volgens de Afdeling wijst het woord ‘opengesteld’ erop dat dat de wegen toegankelijk zijn, zonder dat daarvoor toestemming is vereist. Dat aan die toegankelijkheid voorwaarden worden gesteld, maakt niet dat de wegen slechts ter bede toegankelijk zijn. Zie de uitspraak van 3 april 2013 (ECLI:NL:RVS:2013:BZ7552)

Conclusie

Bospaden mogen door een eigenaar niet worden afgesloten als het openbare wegen zijn. De bospaden zijn dan vrij toegankelijk. De veelvuldig voorkomende bordjes met voorwaarden aan de openstelling van het bos voorkomen niet de openbaarheid van het bos. Bospaden hebben echter wel regelmatig alleen maar een recreatieve functie en zijn om die reden vaak toch geen openbare weg in de zin van de Wegenwet.

Benieuwd of uw bos kan worden afgesloten. Bel of mail gerust om daar eens vrijblijvend over te bomen.